Terytorium parafii

        

W skład naszej parafii wchodzi jedenaście wiosek:

Wonieść, Jezierzyce, Zygmuntowo, Chełkowo, Karmin, Spławie, Żydowo, Parsko, Gniewowo, Stara Przysieka Pierwsza, Stara Przysieka Druga        

Wonieść

Wieś znana od 1258 roku. Od tego czasu, aż do 1797 roku należała do benedyktynów z Lubinia. Po sekularyzacji dóbr zakonnych Wonieść nabył w 1799 roku tajny radca Juliusz Wilhelm Heinrich von Beyer. W 1800 roku dobra przejęła Joanna Augusta von Beyer, od której w roku 1803 kupił je Franciszek Bojanowski. Po nim w 1821 r. dziedziczyli bracia Franciszek i Aleksander Bojanowscy, a w 1840 r. Franciszek Bojanowski. W 1864 roku majątek kupił dr praw Ludwik Wilhelm von Wedemeyer, po którym w 1882 r. dziedziczył Justus von Wedemeyer. W roku 1937 właścicielką została Jadwiga Rheinbaben z d. Von Wedemeyer.

        

Parsko

Wieś położona około 15 km na południe od Kościana. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1278 roku. Wtedy była własnością klasztoru lubińskiego. W 1382 roku jako właściciel wymieniany Michał, syn Tomasza z Ostrowieczna. W 1688 roku stanowiło własność Karola Zakrzewskiego i jego żony Marianny z Łempickich. Do roku 1793 było własnością rodziny Zakrzewskich. Później przeszło w ręce Onufrego Krzyckiego, a następnie Kwileckiego. Ok. 1843 wieś należała do Euzebiusza Bonachowicza. Od około 1848 roku znajdowało się w rękach rodziny Gersdorffów. W 1942 roku dobra odziedziczyły Siegrit von Gersdorff z d. Von Vetingen oraz Vera von Hantelmannz z d. von Gersdorff. W Parsku znajduje się Kaplica p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Położona jest na terenie parku dworskiego w dawnym mauzoleum niemieckiej rodziny Gersdorff, właścicieli wsi w latach 1848 – 1945. Zbudowana została prawdopodobnie w latach 30 – tych XX wieku. Jest budynkiem murowanym z cegły, nietynkowanym, z prezbiterium zwróconym na północ. Zbudowana została na planie zbliżonym do kwadratu z głównym wejściem od strony południowej. Wejście poprzedzone jest otwartym przedsionkiem, nad którym znajduje się półkolista uskokowa wnęka arkadowa. Elewację frontowa zdobi kamienny krzyż, dzieląc ją przez środek, prawie do szczytu. Od strony zachodniej znajduje się siedem niewielkich okienek zamkniętych półkoliście o zróżnicowanej wielkości. Na ścianie ołtarzowej wisi obraz Najświętszego Serca Jezusowego a nad nim krzyż.

        

Stara Przysieka Druga

Wieś położona ok. 6 km na południe od Kościana. Wzmiankowana od 1278 roku. Do 1797 roku stanowiła własność klasztoru cystersów z Przemętu. Po przejęciu dóbr zakonnych na własność państwa pruskiego została nadana przez króla pruskiego generałowi von Zastrow. Wkrótce miejscowość nabyli Potworowscy z Sienna. Ok. roku 1820 stanowiła własność Edwarda Potworowskiego, oficera wojsk napoleońskich i marszałka sejmu prowincjonalnego Wielkiego Księstwa Poznańskiego. W 1882 roku majątek przeszedł na własność hr. Zygmunta Kurnatowskiego z Bytynia, który po odbyciu studiów prawniczych w Krakowie i Bonn objął majętność w 1891. Zygmunt Kurnatowski otrzymał od papieża Leona XIII tytuł hrabiego rzymskiego. Po jego śmierci w 1936 roku dobra odziedziczył Adam Kurnatowski. W Starej Przysiece Drugiej znajduje się Kaplica p.w. Zmartwychwstania Pańskiego. Stoi ona we wschodniej części parku dworskiego. Wzniesiona została jako grobowa w 1864 r. z fundacji Edwarda Potworowskiego, właściciela wsi, po śmierci jego syna Romana. Jest to budowla o cechach neogotyckich, murowana z cegły, orientowana. Zbudowana na planie kwadratu z przedsionkiem i wejściem zamkniętym ostrołukowo od zachodu. Nad wejściem znajduje się kartusz herbowy z herbem Dębno Potworowskich. Narożniki ujęte są w trzyuskokowe szkarpy zakończone sterczynami. Ściany kaplicy oraz szczyty zakończone są ozdobnym fryzem z cegły klinkierowej układanej w kwadraty. W elewacjach bocznych znajdują się okna ostrołukowo zamknięte. Wewnątrz umieszczony jest neogotycki ołtarz z obrazem Chrystusa Zmartwychwstałego. 

       

Jezierzyce

Wieś wymieniana w źródłach od 1356 r. Właściciele: - II połowa XIV w. – Paruszewscy, później: Jezierzyccy, Jurkowscy, Karnińscy,  - Od 1512 r. – Gryżyńscy i ich spadkobiercy, - Od 1597 r. - Jan Radomicki i jego spadkobiercy, - Od 1652 r. – Kazimierz Radomicki, - Ok. 1676 r. – Andrzej Głoskowski, później jego syn Michał, - Od 1727 r. – Krystyna z Żychlińskich Złotnicka, później synowie: Aleksander i Jan, - Ok. 1796 r. – Karol Stanisław Unrug sprzedał Zygmuntowi Benonowi Żechlińskiemu, - Od 1842 r. – Zygmunt Aleksander Żychliński z żoną, - Od 1856 r. – Karol Aleksander, Karolina Ludwika zamężna Pohle, Justyna Aleksandra, Amalia Wilhelmina Teofilia, - Od 1858 r. – Karol Aleksander Żychliński, - Od 1887 r. – Justus von Wedemeyer z Wonieścia z żoną Elisabeth z d. Hopffgarten i ich spadkobiercy. Ostatnią właścicielką Jezierzyc była Jadwiga Rheinbaben z d. Wedemeyer.   

     

Chełkowo

Wieś wzmiankowana w materiałach źródłowych od 1388 roku. Od końca XIV do pocz. XVI w. stanowiła własność Chełkowskich. Nieznani późniejsi właściciele do pocz. XIX w. W 1841 jako dziedzic wymieniany Skarżyński. Ok. 1880 r. Właścicielem był Michał Skarżyński. Od 1888 roku dziedzicem dóbr był dr filozofii Witold Skarżyński ze Spławia. W 1907 r. Dobra przejął Adam Skarżyński, a w 1915 r. Karol Krusenstern. 

       

Karmin

Wieś wymieniana w źródłach od 1294 roku. W 1534 r.stanowiła własność Wojciecha Marszewskiego, a przed 1652 r. Marcina Radomickiego. Co najmniej od końca XVIII wieku folwark Karmin należał do dóbr Chełkowo i do jego kolejnych właścicieli.  

      

Spławie

Wieś znana co najmniej od 1398 roku. Ok. połowy XVII w. należało do Franciszka Zakrzewskiego. Następni właściciele: - od 1688 r. - Karol Zakrzewski i jego żona Marianna z Łempickich, - od 1727 r. - Krystyna z Żychlińskich Złotnicka, jej synowie: Aleksander i Jan, - koniec XVIII w. – Onufry Krzycki, następnie Kwilecki, - od 1802 r. – ród Skarżyńskich herbu Bończa,  - od 1840 r. – Adam Skarżyński, - od 1881 r. – dr Witold Skarżyński, - od 1909 r. – Adam Skarżyński, - od 1916 r. – Karol Krusenstern z Galicji. W 1928 roku jako właściciel wymieniany Henryk Skarżyński.  

      

Żydowo

Wieś znana od 1397 roku. Około połowy XV w. Żydowo stanowiło własność Bojanowskich. W 1688 r. Należało do Karola Zakrzewskiego i jego żony Marianny z Łempickich. W 1751 r. jako właściciel wymieniany Karol Wyskota Zakrzewski. W końcu XVIII wieku Żydowo wchodziło w skład dóbr Spławie. W 1881 roku folwark należał do dóbr Parsko i do ich kolejnych właścicieli.  

      

Gniewowo

Miejscowość wymieniana w źródłach od ok. 1238 r. Początkowo stanowiła własność szlachecką, potem należała do benedyktynów z Lubinia. Po sekularyzacji dóbr zakonnych nie wiadomo dokładnie w czyje przeszło ręce. W 1862 r. właścicielem był Witold Skarżyński. Wkrótce potem Gniewowo znalazło się wśród dóbr Wonieścia. Aż do 1945 roku należało do kolejnych właścicieli Wonieścia.